در تاریخ ایران، پر است از جاذبه‌ها، اشیا و داستان‌هایی که برای همه ما غرور آفرین است. در این بیمه منشور صلح کوروش بزرگ، اولین پادشاه هخامنشیان، یکی از خاص‌ترین اشیای تاریخی و فرهنگی ایران زمین است. منشوری که بر قطعه‌ای سفال نقش بسته و آن‌را به نوعی اولین قانون حقوق بشر ایران می‌دانند. بیش از یک قرن پیش، این منشور در محوطه‌ای باستانی در کشور عراق پیدا شد. پس از آن به موزه بریتانیا راه پیدا کرد و با رمزگشایی، پرده‌ای مهم از روی تاریخ و فرهنگ جهان برداشته شد. این منشور تا سال‌ها دور از خانه بود تا اینکه بالاخره به همت و کوشش افرادی ایران دوست برای چند ماه توانست به خانه بازگردد. برای این بازگشت، شرکت‌های بیمه بسیار اثرگذار بودند. در این مقاله از بیمه ماهان می‌خواهیم از نقش شرکت‌های بیمه برای بازگشت میراث فرهنگی سرزمین‌مان برایتان بگوییم.
منشور صلح کوروش چیست؟
حدود ۶ قرن پیش از میلاد حضرت مسیح، در ایران سلسله‌ای پایه‌گذاری شد که هنوز هم مایه فخر و مباهات تمام کسانی است که ایرانی‌اند. سلسله هخامنشیان که پس از مادها به قدرت رسیدند و علاوه بر ساختن کاخ‌های استوار، کارهای بسیاری برای سرزمین‌شان انجام دادند. تامین امنیت راه‌ها، ساخت چاپارخانه‌ها، ایجاد ایالت‌هایی به اسم ساتراپی، ایجاد قوانین حکومتی مدون و گسترش مرزهای سرزمین.
در یکی از رویدادهای مشهور دنیای کهن، کوروش بزرگ وارد شهر بابل می‌شود. مردم شهر که از دست پادشاه خود به ستوه آمده‌اند با برگ‌هایی سبز به استقبال کوروش و سپاهیانش می‌روند. کوروش بر خلاف رسم پادشاهان آن زمان؛ خونی نمی‌ریزد و شهر را به آشوب و آتش نمی‌کشد. با اینکه کوروش یکتا پرست بوده؛ به نیایشگاه‌های بابل حمله نمی‌کند و نذورات آنها را غصب نمی‌کند. به سپاهیانش دستور می‌دهد که به هیچ حریم و خانه‌ای تجاوز نکنند و هیچ انسانی از حضور آنها به ترس نیافتد. به این شکل بابل با صلح فتح می‌شود و مردم آن سرزمین تحت امر پادشاهی ایران قرار می‌گیرند. این داستان از زبان کوروش بر روی استوانه‌ای از گل پخته حک شد.
منشور کوروش چگونه پیدا شد؟
در ۸ فروردین ۱۲۵۷، هرمزد رسام که یک آشوری اهل بریتانیا بود، در حال کاوش بر روی تپه‌ای در عراق بود که بعدا معلوم شد یک نیایشگاه مهم است. او در آنجا منشور صلح کوروش را پیدا کرد. منشور به عنوان یک بخشی از پی بنا، درون یک دیوار پنهان شده بود اما تکه‌ای از آن آنجا نبود. پس از آنکه میراث کوروش از بین خاک رخ نشان داد، به موزه بریتانیا رفت تا در آنجا رمزگشایی شود. پس از خواندن متن، آن‌را به بخش بابلی موزه که اکنون در لندن قرار دارد بردند. سال‌ها گذشت تا اینکه در سال ۱۹۷۰، کاوشگر دیگری به نام پاول ریچارد در بین لوحه‌های گلی دانشگاه ییل آمریکا به قطعه‌ای برخورد. این قطعه سال‌ها قبل از دست عتیقه فروش‌ها خریداری شده بود و به نظر می‌رسید تکه‌ای از یک لوحه بزرگ باشد. او با بررسی بیشتر فهمید که این تکه همان بخش گمشده منشور صلح کوروش است که سطرهای ۳۶ تا ۴۵ را دربرگرفته است. پس تکه گمشده نیز به کنار استوانه اصلی رفت تا متن منشور کامل شود.
اولین بازگشت به خانه
اگرچه علاوه بر منشور صلح کوروش اشیای بسیار ارزشمند دیگری نیز در موزه‌های مختلف دنیا داریم، اما این لوحه گلی نه فقط برای ایرانیان بلکه برای بسیاری از مردم جهان مفاهیم مهمی دارد. تا جایی که سازمان ملل متن این لوحه را به شش زبان زنده دنیا ترجمه و ماکتی از آن‌را در ساختمان خود قرار داد.
با این حال منشور تا سال‌ها رنگ خانه را ندیده بود تا اینکه در زمان برگزاری جشن‌های ۲۵۰۰ ساله ایرانی، منشور برای مدتی محدود به ایران آمد و در موزه‌ای که در زیر برج آزادی قرار داشت به نمایش گذاشته شد. موزه‌ای که اشیای بسیار مهمی مانند یک تکه از سنگ کره ماه، هدیه ریچارد ریگان رییس جمهور آمریکا، نیز در آن نگهداری می‌شد. پس از ۱۰ روز منشور باز هم به بریتانیا برگشت و در موزه لندن قرار گرفت. در آن زمان منشور را ۵ هزار پوند بیمه کردند.
بیمه و آمدن منشور کوروش
سال‌ها گذشت و بسیاری از ایرانی‌ها فقط در کتاب‌ها و فیلم‌ها می‌توانستند منشور را ببینند. تا اینکه رایزنی‌ها با موزه بریتانیا آغاز شد. بزرگترین ترس موزه، از آسیب دیدن، دزدیده شدن و بروز مشکل برای منشور بود. پس سه شرکت بیمه به میدان آمدند. آنها باید یک شی باستانی را بیمه می‌کردند که قیمت گذاری آن ممکن نبود و هرگز نمی‌شد مانندش را جایگزین کرد. این چالش بزرگ در کنار سخت‌گیری‌های شدید موزه بریتانیا، باعث شد که پای بیمه مصونیت دولتی هم وسط بیاید. با همه این‌ها پس از دو سال رایزنی صبح روز ۲۱ شهریور سال ۱۳۸۹، منشور کوروش با تکه جدا شده‌اش به خانه پدری بازگشت. موزه بریتانیا برای بالا بردن ضریب امنیت، منشور را با محفظه‌ی خودش فرستاد.
پیش از آمدن منشور، موزه ملی ایران که اتفاقا یکی از معدود آثار ایرانی است که بیمه شده است، طبقه دومش را کاملا خالی کرد. در میانه این سالن منشور را قرار دادند و دور تا دور آن با طناب‌های امنیتی محدود کردند. سپس یک گیت مخصوص قرار داده شد و بالاخره چند سرباز، مامور حفاظت از منشور شدند.
۴ ماه حضور در ایران
این بار موزه بریتانیا، برای ۴ ماه منشور صلح کوروش را به ایران امانت داده بود. در نتیجه تدابیر امنیتی بسیار بالایی در موزه ایران باستان برقرار شد تا مردم بیشتری بتوانند از این شی باستانی بسیار ارزشمند بازدید کنند. صف‌های طولانی در اطراف موزه ملی شکل گرفت و هر سه نفر برای ۱ تا ۲ دقیقه می‌توانستند بخشی از هنر، اصالت و مدنیت دوران باستان را نگاه کنند. در آن زمان توریست‌های خارجی زیادی هم به ایران سفر کردند تا در کنار منشور، آثار دیگری را هم ببینند و بیشتر با فرهنگ و تاریخ ایران آشنا شوند. پس از ۴ ماه در مجموع ۴۸۰۰۰ نفر از منشور دیدن کردند و بالاخره میراث کوروش بزرگ باز رخت سفر به تن کرد و طبق قرار داد بین موزه‌ها به بریتانیا بازگشت.
بیمه و تبادل فرهنگی
آنچه در داستان آمدن منشور کوروش بسیار اهمیت دارد، تلاش برای تبادلی است که افراد بسیاری در آن دست داشته‌اند. تبادلی که با کمک بیمه‌های معتبر ایرانی به ثمر نشست و وقتی منشور به سلامت به بریتانیا بازگشت، ایران توانست تبادلات فرهنگی دیگری را هم انجام بدهد. مثلا در سال ۱۳۹۷، موزه لوور بخشی مهم از آثاز قزون وسطایی خود را به موزه ملی ایران امانت داد و در ازای آن بخشی از آثار دوره قاجار را به پاریس برد.
اعتبار بیمه‌ها نه تنها در زمان وقوع حوادث بلکه برای ساختن پل‌های ارتباطی میان کشورها، تمدن‌ها و افراد بسیار اهمیت دارد. این داستان نشان می‌دهد که چرا بیمه یکی از مهم‌ترین صنایع دنیا است و چگونه با کمک آن می‌توان کارهای بزرگ کرد.
